ITR 2024: ఇల్లు అమ్మితే వచ్చిన లాభంపై ఎంత పన్ను కట్టాలి, సెక్షన్ 54 ప్రయోజనమేంటి?

Income Tax Return Filing 2024 - Income from Residential Property: రియల్ ఎస్టేట్‌లో, నివాసాల విభాగంలో పెట్టుబడులు పెట్టడానికి ఎక్కువ మంది సంకోచించరు. ఎందుకంటే, ఇంటిని నమ్ముకుంటే దీర్ఘకాలంలో చాలా ప్రయోజనాలు ఉంటాయి. సాధారణంగా, స్థిరాస్తుల్లో పెట్టుబడుల వల్ల రెండు ప్రయోజనాలు ఉంటాయి. ఒకటి.. అద్దె రూపంలో తక్షణ ఆదాయం ప్రారంభమవుతుంది. రెండోది.. ఆస్తి విలువ కాలక్రమేణా పెరుగుతుంది, లాంగ్‌టర్మ్‌లో అమ్ముకుంటే భారీ మొత్తాన్ని ఆర్జించొచ్చు.

ఇంటి ఆస్తి నుంచి ఆదాయం సంపాదిస్తుంటే, దానిపై కచ్చితంగా ఆదాయ పన్ను కట్టాలి. అద్దె ద్వారా ఆదాయం సంపాదించినా, లేదా ఆస్తిని అమ్మినా.. ఈ రెండు సందర్భాల్లోనూ పన్ను బాధ్యత (Tax Liability) ఉంటుంది. అయితే, ఈ రెండు సందర్భాల్లో పన్ను బాధ్యత భిన్నంగా ఉంటుంది.

ఇంటిని అమ్మితే వచ్చే లాభంపై పన్ను
ఇంటిని అమ్మడం వల్ల వచ్చే లాభాన్ని మూలధన లాభంగా (Capital Gain) లెక్కిస్తారు. ఈ మూలధన లాభంపై రెండు రకాల పన్నులు ఉంటాయి. ఆ ఇంటిని కొన్న నాటి నుంచి 2 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం తర్వాత అమ్మితే వచ్చే లాభాన్ని దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభంగా (LTCG) పరిగణిస్తారు. ఇండెక్సేషన్ బెనిఫిట్‌ ‍‌(Indexation Benefit) తర్వాత మూలధన లాభంపై 20% టాక్స్‌ చెల్లించాలి. కొన్న నాటి నుంచి 24 నెలల లోపు ఇంటిని విక్రయిస్తే వచ్చే లాభాన్ని స్వల్పకాలిక మూలధన లాభంగా (STCG) లెక్కిస్తారు. ఈ లాభం టాక్స్‌పేయర్‌ ఆదాయానికి యాడ్‌ చేయాలి, మొత్తం ఆదాయంపై వర్తించే స్లాబ్ ప్రకారం పన్ను కట్టాలి.

క్యాపిటల్‌ గెయిన్‌ టాక్స్‌ను సేవ్‌ చేయొచ్చు
కొన్ని సందర్భాల్లో, ఇంటిని అమ్మితే వచ్చే లాభంపై పన్ను కట్టాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఇన్‌కమ్‌ టాక్స్‌ యాక్ట్‌లోని సెక్షన్ 54 ప్రకారం, ఒక ఇంటిని విక్రయించడం వల్ల వచ్చే డబ్బుతో మరో ఇంటిని కొంటే పన్ను కట్టాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఈ ప్రయోజనం లాంగ్‌టర్మ్‌ క్యాపిటల్‌ గెయిన్‌ విషయంలో మాత్రమే వర్తిస్తుంది. 

"నివాస ఆస్తి (Residential property) కొనుగోలు/నిర్మాణానికి మాత్రమే" మూలధన లాభం ఉపయోగించాలని సెక్షన్ 54 స్పష్టంగా చెబుతోంది. వాణిజ్య ఆస్తి ‍‌(Commercial property) కొనుగోలుకు ఈ రూల్‌ వర్తించదు. ఓపెన్‌ ప్లాట్‌ కొని ఇల్లు కట్టినా కూడా ఈ మినహాయింపును క్లెయిమ్ చేయవచ్చు. లాభం రూపంలో వచ్చిన డబ్బుతో ఓపెన్‌ ఫ్లాట్‌ కొని వదిలేస్తే ఈ బెనిఫిట్‌ వాడుకోలేం, కచ్చితంగా ఇల్లు నిర్మించాలి. 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి, రెసిడెన్షియల్‌ ప్రాపర్టీ నుంచి వచ్చే క్యాపిటల్‌ గెయిన్‌లో రూ.10 కోట్ల వరకే టాక్స్‌ బెనిఫిట్‌ పొందొచ్చు. రూ.10 కోట్లు దాటితే దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభాల పన్ను చెల్లించాలి.

ఎంత కాలం వరకు టాక్స్‌ బెనిఫిట్‌ వర్తిస్తుంది?
సెక్షన్ 54 ప్రకారం పన్ను మినహాయింపు పొందడానికి, పాత ఆస్తిని అమ్మిన తేదీ నుంచి 2 సంవత్సరాల లోపు కొత్త ఇంటిని కొనుగోలు చేయాలి. ఇంటి నిర్మాణం చేపడితే మూడేళ్ల లోపు దానిని పూర్తి చేయాలి. ఒకవేళ, నివాస ఆస్తిని అమ్మడానికి ఒక సంవత్సరం ముందు కొత్త ఇంటిని కొనుగోలు చేసినా కూడా టాక్స్‌ బెనిఫిట్‌ కోసం క్లెయిమ్‌ చేసుకోవచ్చు.

అద్దె ఆదాయంపై పన్ను బాధ్యత
అద్దె రూపంలో ఆదాయం వస్తుంటే ఇన్‌కమ్‌ టాక్స్‌ రిటర్న్‌లో దానిని కచ్చితంగా చూపించాలి. 'అదర్‌ ఇన్‌కమ్‌' హెడ్‌ కింద ఈ ఆదాయాన్ని రిపోర్ట్‌ చేయాలి. తద్వారా, ఇది టాక్స్‌పేయర్‌ టోటల్‌ ఇన్‌కమ్‌లో కలుస్తుంది, స్లాబ్ సిస్టమ్‌ ప్రకారం టాక్స్‌ పే చేయాల్సి ఉంటుంది.

మరో ఆసక్తికర కథనం: ఇదన్నమాట సంపన్నుల సీక్రెట్‌, ఎక్కువ పెట్టుబడులు వీటిలోకే!