G20 Summit India: జీ 20 సమావేశాలకు చైనా అధ్యక్షుడు ఎవరూ 2008 నుంచి గైర్హాజర్ కాలేదు. కానీ ఈ సారి అధ్యక్షుడు జిన్ పింగ్ గైర్హాజర్ అవుతున్నారు. సెప్టెంబర్ 9, 10 తేదీల్లో భారత్ అధ్యక్షతన జరిగే జీ20 శిఖరాగ్ర సదస్సుకు హాజరయ్యేందుకు అధ్యక్షుడి కంటే చాలా దిగువ స్థాయి అధికారం ఉన్న తమ ప్రధానిని పంపుతున్నట్లు చైనా సోమవారం ప్రకటించింది. ద్వైపాక్షిక స్థాయిలో జిన్ పింగ్ గైర్హాజరు ఇప్పటికే సంక్లిష్టంగా ఉన్న భారత్ చైనా సంబంధాలను మరింత దెబ్బతీస్తుందని పలు వర్గాలు ఏబీపీ కి తెలిపాయి.
శిఖరాగ్ర సమావేశానికి నాలుగు రోజుల ముందు, చైనా విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ సోమవారం న్యూఢిల్లీలో జరిగే సమావేశానికి ప్రధాని లీ కియాంగ్ హాజరవుతారని చైనా ప్రకటించింది. "భారత్ లో జరిగే జీ20 సదస్సుకు ప్రధాని లీ కియాంగ్ నేతృత్వం వహిస్తారు. భారత రిపబ్లిక్ ప్రభుత్వ ఆహ్వానం మేరకు స్టేట్ కౌన్సిల్ ప్రధాని లీ కియాంగ్ సెప్టెంబర్ 9, 10 తేదీల్లో భారత్ లోని న్యూఢిల్లీలో జరిగే 18వ జీ20 సదస్సులో పాల్గొంటారని" చైనా విదేశాంగ శాఖ అధికార ప్రతినిధి మావో నింగ్ తెలిపారు.
భారతదేశంలో జరిగే జి 20 శిఖరాగ్ర సమావేశం గురించి చైనా ఏం అశిస్తుందన్న అంశంపైనా ఆ దేశం సంక్లిష్టంగానే స్పందిస్తోంది. ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ మరింతగా ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటోందని.. ప్రపంచ సుస్థిర అభివృద్ధికి సవాళ్లు పెరుగుతాయని అందుకే అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సహకారానికి ప్రధాన వేదికగా ఉన్న జి 20 భాగస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయాల్సి ఉందని చైనా చెబుతోంది. ప్రపంచ ఆర్థిక పునరుద్ధరణ , వృద్ధి , ప్రపంచ సుస్థిర అభివృద్ధికి దోహదపడేలా ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఎదుర్కొంటున్న పెద్ద సవాళ్లను ఎదుర్కోవడం చాలా ముఖ్యమని చైనా జీ 20 సమావేశాలపై తమ అంచనాలను చెబుతోంది.
న్యూఢిల్లీ శిఖరాగ్ర సమావేశం దీనిపై ఏకాభిప్రాయాన్ని ఏర్పరుస్తుందని, విశ్వాస సందేశాన్ని పంపుతుందని, భాగస్వామ్య శ్రేయస్సు మరియు అభివృద్ధిని ప్రోత్సహిస్తుందని ఆశిస్తున్నట్లుగా చైనా అధికార ప్రతినిధి ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. అయితే భారత్ కు జిన్ పింగ్ ఎందుకు రావడం లేదన్న కారణం మాత్రం చైనా చెప్పడం లేదు.
చైనాకు నష్టమే
ఈ ఏడాది శిఖరాగ్ర సమావేశానికి చైనా నాయకుడు గైర్హాజరు కావడం జి 20 సమూహానికి బీజింగ్ ఇచ్చే ప్రాముఖ్యతను ప్రశ్నార్థకం చేసిందని దౌత్య వర్గాలు ఏబీపీకి చెప్పాయి. ఇటీవల ఆగస్టు 22,24 తేదీల్లో దక్షిణాఫ్రికాలోని జోహన్నెస్ బర్గ్ లో జరిగిన బ్రిక్స్ (బ్రెజిల్, రష్యా, ఇండియా, చైనా, దక్షిణాఫ్రికా) శిఖరాగ్ర సదస్సుకు అధ్యక్షుడు జిన్ పింగ్ హాజరు అయ్యారు. అయితే భారత్ కు రాకపోవడంతో చైనా ఈ కూటమిపై సీరియస్ గా లేదనడానికి నిదర్శనమని ఆ వర్గాలు తెలిపాయి.
అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సహకారానికి జీ20 ఒక ముఖ్యమైన వేదిక. చైనా ఎప్పటి నుంచో జీ20 ఈవెంట్లకు ఎంతో ప్రాముఖ్యతనిచ్చి చురుగ్గా పాల్గొంటోంది. ఈ ఏడాది జీ20 సదస్సులో ప్రధాని లీ కియాంగ్ జీ20 సహకారంపై చైనా అభిప్రాయాలు, ప్రతిపాదనలను పంచుకోవడంతో పాటు జీ20 దేశాల మధ్య మరింత సంఘీభావం, సహకారాన్ని పెంపొందించడంతో పాటు ప్రపంచ ఆర్థిక, అభివృద్ధి సవాళ్లకు ఉమ్మడి ప్రతిస్పందనను ప్రోత్సహిస్తారు. జీ-20 సదస్సును విజయవంతం చేయడానికి, ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ స్థిరమైన పునరుద్ధరణకు, సుస్థిర అభివృద్ధికి దోహదపడటానికి అన్ని పార్టీలతో కలిసి పనిచేయడానికి మేము సిద్ధంగా ఉన్నామని చైనా చెబుతోంది. కానీ ఆచరణలో మాత్రం ఆ స్థాయి సీరియస్ నెస్ చూపించడం లేదన్న అభిప్రాయాన్ని దౌత్య వర్గాలు వ్యక్తం చేస్తున్నాయి.
రొటేషన్ పద్దతిలో అధ్యక్షులను ఎంపిక చేసి ఏటా జీ20 సదస్సు జరుగుతుంది. ఇతర సభ్యదేశాలతో సంప్రదింపులు జరిపి, ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పరిణామాలకు ప్రతిస్పందనగా జి 20 ఎజెండాను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావాల్సిన బాధ్యత జి 20 ప్రెసిడెన్సీపై ఉంది. ప్రస్తుతం ఆ బాధ్యతల్లోభారత్ ఉంది. భారత్ అధ్యక్షత వహిస్తున్న సమయంలో ఇండోనేషియా, భారత్, బ్రెజిల్ దేశాలు జీ-20 కూటమిలో సభ్యదేశాలుగా ఉన్నాయి. 2024లో బ్రెసిలియాలో జీ-20 సదస్సు జరగనుంది.
చైనాలో భారత మాజీ రాయబారి అశోక్ కాంత ఏబీపీతో మాట్లాడారు. అధ్యక్షుడు జిన్పింగ్ శిఖరాగ్ర సమావేశానికి గైర్హాజరు కావడం అంటే చైనా జి 20 కు తక్కువ ప్రాముఖ్యత ఇస్తోందని కానీ గ్రూపు నుండి వైదొలగాలని అనుకోవడం కాదని అశోక్ కాంత అంటున్నారు. చైనా వ్యవస్థలో అధ్యక్షుడితో పోలిస్తే సమావేశానికి వస్తున్న ప్రధాని స్థాయి చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ.. వారి ప్రధాని వస్తున్నందున అగౌరవపర్చినట్లు కాదని అంటున్నారు. అయితే చైనా మరింత ప్రధాన పాత్ర పోషించే వేదికలకు అధ్యక్షుడు జిన్ పింగ్ హాజరు అయితేనే ఆ ప్రభావం గట్టిగా ఉంటుందన్నారు. ప్రస్తుతం చైనా అధ్యక్షుడు హాజరు కాకపోవడం వల్లన చైనాకు నష్టమని, జీ-20ని పూర్తిస్థాయిలో వినియోగించుకోలేమని, ఇది క్వాంటమ్ గ్యాప్ ను సృష్టించగలదని అశోక్ కాంత అభిప్రాయం వ్యక్తం చేశారు. . ప్రధానిని పంపినా ప్రయోజనం ఉండదు. జిన్ పింగ్ అత్యున్నత నాయకుడు స్పష్టం చేశారు.
2007 ప్రపంచ ఆర్థిక, ఆర్థిక సంక్షోభం నేపథ్యంలో, 2009లో అవసరమైన సంక్షోభ సమన్వయం అత్యున్నత రాజకీయ స్థాయిలో మాత్రమే సమస్యల పరిష్కారం సాధ్యమని గుర్తించడంతో జీ20ని దేశాధినేతలు/ప్రభుత్వాధినేతల స్థాయికి అప్ గ్రేడ్ చేశారు. అప్పటి నుండి, జి 20 నాయకులు క్రమం తప్పకుండా హాజరవుతున్నారు. . అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సహకారానికి ప్రధాన వేదికగా మారింది. ఇప్పటివరకు అమెరికా అధ్యక్షుడు జో బైడెన్ మాత్రమే జిన్ పింగ్ గైర్హాజర్‌పై స్పందించారు. జిన్ పింగ్ శిఖరాగ్ర సదస్సుకు హాజరు కాకపోవడం తనను నిరాశకు గురిచేసిందని బైడెన్ అంటున్నారు. అయితే నవంబర్ లో శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలో జరగనున్న ఆసియా-పసిఫిక్ ఎకనామిక్ కోఆపరేషన్ (ఏపీఈసీ) సదస్సులో బైడెన్, జిన్ పింగ్ భేటీ కానున్నారు. ఇరువురు నేతలు చివరిసారిగా బాలిలో సమావేశమయ్యారు.
భారత్-చైనా సంబంధాలు మరింత 'ఒత్తిడి'కి గురయ్యే అవకాశం
భారత్ అధ్యక్షతన జరుగుతున్న జీ-20 సదస్సుకు అధ్యక్షుడు జిన్ పింగ్ గైర్హాజరు కావడం న్యూఢిల్లీ, బీజింగ్ ల మధ్య ద్వైపాక్షిక సంబంధాలు అంతగొప్పగా లేవన్న అభిప్రాయం కల్పిస్తోంది. . జూన్ 15-16 తేదీల మధ్య రాత్రి గాల్వన్ నదీ లోయలో 20 మంది భారత సైనికులను పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీ (పీఎల్ఏ) హతమార్చింది. 1975 తర్వాత తొలిసారిగా హింస జరిగినప్పటి నుంచి ద్వైపాక్షిక సంబంధాలు తీవ్ర సంక్షోభంలో కూరుకుపోయాయి.
జి20 సదస్సుకు భారత్ కు రాకపోవడం ద్వారా సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో కూడా వెనక్కి తగ్గేది లేదనే బలమైన సంకేతాలను భారత్ కు పంపాలని చైనా ప్రయత్నిస్తోందని విశ్వసనీయ వర్గాలు తెలిపాయి.
ఇదిలావుండగా, భారత వైమానిక దళం (ఐఏఎఫ్) సోమవారం చైనా, పాకిస్తాన్ సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో మెగా వార్ డ్రిల్ ప్రారంభించింది, ఇది సెప్టెంబర్ 14 వరకు కొనసాగుతుంది. ఆపరేషన్ త్రిశూల్ లో రాఫెల్, మిరాజ్ 2000, ఎస్ యూ-30ఎంకేఐ సహా ఐఏఎఫ్ కు చెందిన ప్రధాన యుద్ధ విమానాలు పాల్గొంటాయి.
2013 నుంచి జిన్ పింగ్ అన్ని జీ20 సదస్సులకు హాజరయ్యారు. కాబట్టి అతను ఇండియాకు రాకపోవడం మామూలు విషయం కాదు. ఇదొక సందేశం. ఆయన పర్యటన భారత్-చైనా సరిహద్దు ప్రతిష్టంభనలో పురోగతి సాధించకపోయినప్పటికీ, ద్వైపాక్షిక సంబంధాలు సరిగా లేవని ఇది స్పష్టంగా సూచిస్తుంది. ఇదొక సంకేతం'' అని చైనాలో భారత్ రాయబారి అశోక్ కాంతా గట్టిగా చెబుతున్నారు. జూలై 4న భారత్ అధ్యక్షతన జరిగిన షాంఘై కోఆపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (ఎస్ సీవో) శిఖరాగ్ర సమావేశంలో జిన్ పింగ్ భారత్ లో పర్యటించాల్సి ఉంది. కానీ చివరి నిమిషంలో భారత్ ఫార్మాట్ ను వర్చువల్ మోడ్ కు మార్చడంతో చైనా అధ్యక్షుడు ఆ సమయంలో రాలేకపోయారు.
దక్షిణాఫ్రికాలో బ్రిక్స్ శిఖరాగ్ర సమావేశం సందర్భంగా సమావేశమైన మోదీ, జిన్ పింగ్ లు ఎల్ ఏసీ వద్ద బలగాల ఉపసంహరణ, ఉపసంహరణను వేగవంతం చేయాలని ఆయా అధికారులను ఆదేశించారు. భారత్-చైనా సంబంధాలు సాధారణ స్థితికి రావాలంటే సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో శాంతిని కాపాడుకోవడం, ఎల్ఏసీని పరిశీలించడం, గౌరవించడం చాలా అవసరమని మోదీ జిన్పింగ్తో అన్నారు. అధ్యక్షుడు జిన్ పింగ్ న్యూఢిల్లీలో వ్యక్తిగతంగా హాజరు కానప్పటికీ, సంయుక్త ప్రకటన లేదా ఢిల్లీ డిక్లరేషన్ మార్గంలో బీజింగ్ అడ్డంకులు సృష్టిస్తుందనే వాస్తవాన్ని తోసిపుచ్చడం లేదు. ఉక్రెయిన్ యుద్ధం అంశాన్ని ప్రకటనలో ప్రస్తావిస్తే జీ20 సంయుక్త ప్రకటనకు గానీ, ఢిల్లీ డిక్లరేషన్ కు గానీ తమ సమ్మతిని ఇవ్వబోమని రష్యాతో పాటు చైనా స్పష్టం చేసింది. అయితే ఇండోనేషియాలోని బాలిలో జరిగిన గత జీ20 సదస్సులో ఈ రెండు దేశాలు దీనికి అంగీకరించాయి.
రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం 18 నెలలుగా కొనసాగడం, అమెరికా- చైనాల మధ్య వ్యూహాత్మక పోటీ తీవ్రమవుతున్న తరుణంలో భారత్ జీ20 అధ్యక్ష పదవిని నిర్వహిస్తోంది.