World Poetry Day 2024 : ప్రతి సంవత్సరం, మార్చి 21న, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఒక వేడుక జరుగుతుంది. ఇది పదాల కళకు, భాష లయకు, మనుషుల హృదయాలపై చూపే గాఢమైన ప్రభావానికి అంకితమైన రోజు. అదే ప్రపంచ కవిత్వ దినోత్సవం అని పిలుస్తారు. ఇది హృదయాంతరాల్లోని ఊహల్ని, ఉద్వేగాన్ని, ఆశయాల్ని, ఆశల్ని అందంగా, వైవిధ్యంగా మలిచే కళారూపమైన కవిత్వాన్ని సెలెబ్రేట్ చేసుకొని ఆనందించే రోజు.
కవిత్వం మన జీవనవిధానంలో ఒక భాగం. ప్రకృతి సౌందర్యాన్నో, పసిపాప బోసినవ్వునో, మనకు తెలిసిన రీతిలో మెచ్చుకుంటాము. నచ్చిన వ్యక్తుల మీద ప్రేమనో, కోపమో, బాధనో, ఓదార్పునో ప్రతీ భావోద్వేగం మనం మనకు తోచిన రీతిలో ఎక్స్ప్రెస్ చేస్తాం. దానికో అందమైన పదాల రూపం ఇస్తే అది కవిత్వం.
కవిత్వం.. భావోద్వేగాలను నిక్షిప్తం చేయడం, మాటలతో స్పష్టమైన చిత్రాలను చిత్రించడం, లోతైన సత్యాలను తెలియజేయగల సామర్థ్యంతో, సరిహద్దులు, సంస్కృతులు, కాల వ్యవధులను అధిగమించే ఒక సార్వత్రిక భాష. పురాతన మౌఖిక సంప్రదాయాల నుంచి ఆధునిక వచన పద ప్రదర్శనల వరకు, కవిత్వం వేల సంవత్సరాలుగా మానవ వ్యక్తీకరణలో అంతర్భాగంగా ఉంది. ఇది మానవ అనుభవం సారాంశాన్ని సంగ్రహిస్తుంది. సంక్లిష్ట భావోద్వేగాలను క్లుప్తమైన పద్యాలు లేదా విశాలమైన ఇతిహాసాలుగా మారుస్తుంది.
అంతర్జాతీయ కవితా దినోత్సవం మూలాలు యునెస్కో (యునైటెడ్ నేషన్స్ ఎడ్యుకేషనల్, సైంటిఫిక్ అండ్ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్) నుంచి 1999లో ప్రారంభమైంది. అప్పటి నుంచి, ఇది కవులు, రచయితలు, కళాకారులను ఏకం చేస్తూ ప్రపంచవ్యాప్తంగా పండగ జరుపుకునే సందర్భం అయింది. ఔత్సాహికులు ఈ క్రాఫ్ట్ మీద వేదికలు ఏర్పాటు చేసుకొని వేడుక జరుపుకుంటారు. ప్రతి సంవత్సరం, అంతర్జాతీయ కవిత్వ దినోత్సవం రోజున పద్య పఠనాలు, ప్రదర్శనల నుంచి వర్క్‌షాప్‌లు, పోయెట్రీ వేడుకలను కవులు జరుపుకుంటారు. ఈ సమావేశాలు అనుభవజ్ఞులైన కవులు, ఆధునిక కవులూ వారి కవిత్వాన్ని ప్రదర్శించడానికి, ప్రేక్షకులతో సాన్నిహిత్యం ఏర్పడటానికి వేదికలుగా పనిచేస్తాయి. సందడిగా ఉండే నగర కూడళ్లలో, సన్నిహిత కేఫ్‌లు లేదా వర్చువల్ ప్రదేశాలలో అయినా, కవిత్వాన్ని ఈరోజున సెలెబ్రేట్ చేసుకుంటారు.
అంతేకాకుండా, అంతర్జాతీయ కవిత్వ దినోత్సవం సమాజంలో కవిత్వం పోషించే కీలక పాత్రను గుర్తు చేస్తుంది. కేవలం సౌందర్య వ్యక్తీకరణకే కాదు. సమాజంలో మార్పును ప్రేరేపించే శక్తి కవిత్వానికి ఉంది. అట్టడుగు వర్గాల వారికి గొంతుకగా నిలుస్తుంది. చరిత్ర అంతటా కవులు సామాజిక ఉద్యమాలకు ఉత్ప్రేరకాలుగా కవిత్వాన్ని ఉపయోగించారు. అన్యాయానికి వ్యతిరేకంగా మాట్లాడుతూ, మారుతున్న సంక్లిష్ట ప్రపంచంలో, కల్లోల సమయాల్లో కవిత్వం ఓదార్పుని, స్ఫూర్తిని అందిస్తూ, ఆశల దీపంలా పనిచేస్తూనే ఉంది.
తెలుగు సాహిత్యం శతాబ్దాలుగా విస్తరించి ఉన్న కవితా సంప్రదాయాన్ని కలిగి ఉంది. లోతైన అంతర్దృష్టులు, సాహిత్యపరమైన పాండిత్యం, సాంస్కృతిక ప్రతిధ్వనితో సాహితీ లోకాన్ని సుసంపన్నం చేసిన అసాధారణమైన కవులు ఎందరో ఉన్నారు. శాస్త్రీయ యుగం నుంచి ఆధునిక యుగం వరకు, తెలుగు కవులు జీవితం, ప్రేమ, ఆధ్యాత్మికత, సామాజిక గతిశీలత సారాంశాన్ని సున్నితమైన నేర్పుతో పదాలు కూర్చి, వారి కవితా దృష్టితో వికసింపజేసారు. పోయెట్రీ డే సందర్భంగా, వారికి నివాళిగా ప్రముఖ తెలుగు కవులను స్మరించుకుందాం.
1. అన్నమాచార్య (1408–1503): శాస్త్రీయ తెలుగు భక్తి పాటల సంప్రదాయానికి మార్గదర్శకుడిగా గౌరవించే అన్నమాచార్య(Annamacharya) తెలుగు సాహిత్యంలో, తెలుగు ఇళ్లలో చిరస్మరనీయుడిగా మిగిలిపోయాడు. అన్నమయ్య "సంకీర్తనలు" తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానంలో వెంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం అయ్యాయి. అన్నమాచార్య కవిత్వం లోతైన ఆధ్యాత్మిక భక్తిని, వేదాంతాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
2. పోతన (1450–1510): పోతన, 15వ శతాబ్దానికి చెందిన కవి. పోతన(Potana) భాగవతం తెలుగు సాహిత్యంలో అత్యద్భుతంగా గౌరవిస్తున్నాం. భక్తి, నైతిక ధర్మాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ఆ శ్రావ్యమైన పదాల కలబోత నాస్తికులనూ పద్యాలు వినేలా చేస్తాయి.
3. తెనాలి రామకృష్ణ (16వ శతాబ్దం): తన చతురత, హాస్యం, పదునైన తెలివితేటలకు ప్రసిద్ధి చెందిన తెనాలి రామకృష్ణ(Tenali Ramakrishna) తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో ఒక ప్రత్యేక స్థానాన్ని ఆక్రమించారు. ప్రధానంగా హాస్య కథలు, జానపద కథలకు ప్రసిద్ధి చెందినప్పటికీ, తెనాలి రామకృష్ణ పద్యాలు అతని కవితా పరాక్రమాన్ని , మానవ స్వభావాన్ని నిశితంగా పరిశీలించడాన్ని కూడా తెలుపుతాయి. అతని కూర్పులు, తరచుగా వ్యంగ్య, సామాజిక వ్యాఖ్యానంతో నింపి, మానవ ప్రవర్తన, సామాజిక నిబంధనల సంక్లిష్టతలపై విలువైన అంతర్దృష్టులను అందిస్తాయి.
4. గురజాడ అప్పారావు (1862–1915): తరచుగా "ఆధునిక తెలుగు సాహిత్య పితామహుడు"గా కీర్తించే గురజాడ అప్పారావు(Gurajada Apparao) వలస పాలనా కాలంలో తెలుగు కవిత్వాన్ని పునరుజ్జీవింపజేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. అతని గొప్ప రచన, "కన్యాశుల్కం," సామాజిక వ్యంగ్య, వరకట్న వ్యవస్థపై విమర్శ, గద్య, పద్యాలు రెండింటిలోనూ అతని నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శించింది. అభ్యుదయ దృక్పథం, భాషా ఆవిష్కరణలతో కూడిన అప్పారావు రచనలు తెలుగు సాహిత్యం ఆధునికీకరణకు పునాది వేసింది.
5. శ్రీశ్రీ (1910–1983): శ్రీశ్రీ, శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు కలం పేరు, 20వ శతాబ్దపు తెలుగు సాహిత్యంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైన కవులలో ఒకరు. విప్లవాత్మక ఉత్సాహం, అస్తిత్వ బెంగతో నిండిన అతని కవిత్వం, ప్రజానీకంతో లోతుగా ప్రతిధ్వనించింది. కవులు, ఉద్యమకారులకు స్ఫూర్తినిచ్చింది. సామాజిక న్యాయం, మానవతావాదం, అల్లకల్లోలమైన ప్రపంచంలో అర్థం కోసం అన్వేషణ వంటి ఇతివృత్తాలను అన్వేషిస్తూ శ్రీశ్రీ ప్రాథమిక రచన, "మహా ప్రస్థానం" తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక మైలురాయిగా మిగిలిపోయింది.
ఇలా ఎందరో కవులు సమాజ రుగ్మతలపై పదాలతో మిసైల్స్‌ పేల్చారు. అందుకే వారంతా చిరస్మరనీయులుగా మిగిలిపోయారు. నేటి తరం కూడా వారి రచనలపై ఆకర్షితులు అవుతున్నారంటే వారి రచనా పటిమ ఆ స్థాయిలో ఉందని అర్థం. వారి ఎంచుకున్న కథా వస్తువు ఈ రోజులకి కూడా సరిపోతుందంటే వారి ఆలోచన విధానానికి నిజంగానే సెల్యూట్ చేయాల్సింది.