How Exactly Does Anesthesia Work: ఆసుపత్రిలో ఆపరేషన్కు వెళ్లినప్పుడు డాక్టర్ మత్తు ఇంజెక్షన్ ఇస్తాం, మీకు తెలియకుండానే ఆపరేషన్ అయిపోతుంది అంటారు. కానీ ఈ మత్తు ఎలా పని చేస్తుంది? ఎందుకు కొన్నిసార్లు ప్రమాదకరం అవుతుంది? ఈ రహస్యాలను అర్థం చేసుకునే ప్రయత్నం చేద్దాం.
మత్తు ఎలా పని చేస్తుంది?
మన మెదడు లక్షలాది చిన్న ఎలక్ట్రికల్ సిగ్నల్స్తో పని చేస్తుంది. ఈ సిగ్నల్స్ వల్లనే మనకు నొప్పి అనిపిస్తుంది, కదలిక వస్తుంది, గుర్తుంచుకోగలుగుతాం. మత్తు ఇంజెక్షన్ ఈ సిగ్నల్స్ను తాత్కాలికంగా ఆపేస్తుంది.
జపాన్లోని శాస్త్రవేత్తలు చేసిన పరిశోధనల ప్రకారం, మత్తు మందు మన మెదడులోని వేగవంతమైన సిగ్నల్స్ను (ఆలోచనలు, కదలిక) బలంగా అడ్డుకుంటుంది. కానీ నెమ్మదిగా పని చేసే సిగ్నల్స్ను (శ్వాసక్రియ, గుండె కొట్టుకోవడం) తక్కువగా ప్రభావితం చేస్తుంది.
దీని వల్ల మనకు:
- నొప్పి అనిపించదు
- ఆపరేషన్ జరుగుతున్నట్లు తెలియదు
- కదలలేం
- ఏమీ గుర్తుండదు
- గుండె కొట్టుకోవడం, ఊపిరి పీల్చుకోవడం కొనసాగుతుంది
"మిల్క్ ఆఫ్ అమ్నీషియా" గురించి తెలుసా?
వైద్య రంగంలో అత్యంత ఫేమస్ మత్తు మందు ప్రొపోఫోల్. దీన్ని "మిల్క్ ఆఫ్ అమ్నీషియా" అని పిలుస్తారు ఎందుకంటే ఇది పాల రంగులో ఉంటుంది. మైకేల్ జాక్సన్ మరణానికి ఈ మందే కారణమైంది. కాబట్టి దీన్ని "మైకేల్ జాక్సన్ డ్రగ్" అని కూడా పిలుస్తారు. "ఇది పూర్తిగా సురక్షితమైన మందు. కానీ అనుభవజ్ఞుడైన డాక్టర్ చేతుల్లో మాత్రమే సురక్షితం" అని వైద్యులు చెప్తున్నారు.
ఎందుకు ప్రమాదకరం అవుతుంది?
1. ఊపిరి ఆగిపోవడం - ప్రధాన కారణం
అమెరికాలోని మేయో క్లినిక్ పరిశోధనల ప్రకారం, మత్తు ఎక్కువ ఇస్తే ప్రధానంగా ఊపిరితిత్తుల పని దెబ్బతింటుంది. మత్తు మందు మెదడులోని ఊపిరి నియంత్రణ కేంద్రాన్ని ఎక్కువగా మందగింపజేస్తే:
- ఊపిరి పీల్చుకోవడం కష్టమవుతుంది
- దీని వల్ల శరీరంలోకి ఆక్సిజన్ తక్కువగా వెళ్తుంది
- కార్బన్ డైఆక్సైడ్ శరీరంలోనే పేరుకుపోతుంది
- చివరకు గుండె కొట్టుకోవడం ఆగిపోతుంది
2. గుండె దెబ్బతినడం
కొన్ని మత్తు మందులు గుండె కొట్టుకోవడానికి ఇబ్బంది కలిగిస్తాయి. గుండె కండరాలకు వెళ్లే సిగ్నల్స్ను అడ్డుకుంటాయి. ఫలితంగా గుండె కొట్టుకోవడం నెమ్మదిస్తుంది క్రమంగా ఆగిపోతుంది.
3. శరీర కణాలకు శక్తి లేకపోవడం
ప్రొపోఫోల్ ఎక్కువ కాలం ఇస్తే మన శరీర కణాలకు శక్తి తయారు చేసే చోటు (మైటోకాండ్రియా) దెబ్బతింటుంది. దీనివల్ల:
- గుండె కండరాలు బలహీనపడతాయి
- శరీరంలో యాసిడ్ పేరుకుపోతుంది
- కండరాలు దెబ్బతింటాయి
- 100 మందిలో 80 మంది చనిపోయే ప్రమాదం ఉంది
మైకేల్ జాక్సన్ కేసు
2009లో మైకేల్ జాక్సన్ మరణం మత్తు మందు దుర్వినియోగానికి అత్యుత్తమ ఉదాహరణగా చెబుతారు. అతని వైద్యుడు కాన్రాడ్ మర్రే చేసిన తప్పులు కారణంగా ప్రమాదం జరిగింది.
- నిద్ర కోసం ప్రొపోఫోల్ ఇచ్చాడు
- ఇంట్లోనే ఇచ్చాడు (హాస్పిటల్లో మాత్రమే ఇవ్వాలి)
- రోగి శ్వాసను గమనించే పరికరాలు లేకుండా ఇచ్చాడు
- అత్యవసర పరిస్థితుల్లో ప్రాణాలు కాపాడే సామగ్రి లేకుండా ఇచ్చాడు
జాక్సన్ 1998లో నుంచే ప్రొపోఫోల్కు అలవాటుపడ్డాడని తెలిసింది. గతంలో ఓసారి మైకేల్ జాక్సన్ మాట్లాడుతూ "మత్తుతో వచ్చే నిద్ర నాకు లభించిన అత్యుత్తమ నిద్ర" అని చెప్పారు.
మత్తు ఎంత సురక్షితం?
గత 80 సంవత్సరాల్లో మత్తు మందు విషయంలో చాలా పురోగతి సాధించారు.
- గతంలో (1940లు): 10,000 ఆపరేషన్లలో 6 మరణాలు
- ఇప్పుడు: 1,00,000 ఆపరేషన్లలో 1 కంటే తక్కువ మరణాలు
- ఆరోగ్య సమస్యలు లేని వ్యక్తులకు మత్తుతో ప్రమాదం 10 లక్షలలో 1 కంటే తక్కువ.
ఎవరికి ఎక్కువ ప్రమాదం?
- నిద్రలేకపోవడంతో బాధపడే వారికి
- చాలా తక్కువ బరువు ఉన్న వారికి
- నొప్పి మందులను ఎక్కువ కాలం వాడిన వారికి
- మూర్ఛ మందులు వాడే వారికి
మత్తు మందు ఇచ్చి చేసే ప్రతి ఆపరేషన్లో ఈ పరికరాలు తప్పకుండా ఉంటాయి:
- రక్తంలో ఆక్సిజన్ శాతం కొలిచే పరికరం
- కార్బన్ డైఆక్సైడ్ శాతం కొలిచే పరికరం
- హార్ట్ బీట్ గమనించే పరికరం
- బీపీ కొలిచే పరికరం
- కండర కదలికలు గమనించే పరికరం
ముగింపు
మత్తు ఇంజెక్షన్ అనేది వైద్య రంగంలో గొప్ప వరంగా భావిస్తారు. ఇది లక్షలాది మందికి నొప్పిలేకుండా ఆపరేషన్లు చేయించడంలో సహాయపడుతోంది. కానీ ఇది రెండు వైపుల వాడి ఉన్న కత్తిలాంటిదని చెబుతున్నారు. ఈ రోజు మత్తు మందు చాలా సురక్షితం అయినప్పటికీ, ప్రతి రోగికి వ్యక్తిగతంగా పరీక్ష చేసి, జాగ్రత్తగా గమనిస్తూ, అత్యవసర పరిస్థితులకు సిద్ధంగా ఉంటేనే పూర్తి భద్రత. అప్పుడే ఈ అద్భుతమైన వైద్య సాధనం మరింత మంది ప్రాణాలను కాపాడగలదు.