ఫుట్ బాల్ ప్రపంచకప్‌లో సెమీ ఫైనల్ మొరాకో, ఫ్రాన్స్ ల మధ్య జరుగుతోంది. అయితే ఇది కేవలం మ్యాచ్ కాదు. గత చరిత్రలను గుర్తు చేసే ఓ రకమైన యుద్ధం అనుకోవచ్చు.
మొరాకో, ఫ్రాన్స్‌ల మధ్య జరగబోయే రెండవ FIFA Wordcup సెమీ-ఫైనల్‌ను మొరాకో ప్రజలంతా ఊపిరి బిగబట్టి చూడనున్నారు. అలాగే ప్రపంచంలోని అత్యధిక మంది వీక్షించబోతున్నారు. ఈ మ్యాచ్ విశేషాలను చాలా మంది వ్యాఖ్యతలు హైలెట్ చేస్తున్నారు. ఫ్రాన్స్ ప్రస్తుత ఛాంపియన్. 1962లో బ్రెజిల్ తన టైటిల్‌ను వరుసగా నిలబెట్టుకున్న మొదటి దేశంగా అవతరించాలని గట్టిగా ప్రయత్నిస్తోంది. తులనాత్మకంగా చెప్పాలంటే మొరాకో ఫుట్‌బాల్‌లో అగ్రగామిగా ఉంది. 1930లో US, 2002లో దక్షిణ కొరియాతో పాటు, దక్షిణ అమెరికా, యూరప్ వెలుపల ప్రపంచ కప్ సెమీ-ఫైనల్ చేరుకున్న ఏకైక దేశం మొరాకో. ఈ ప్రపంచ కప్‌లో మొరాకో అగ్రస్థానానికి చేరుకోవడం కూడా అద్భుతమే. మొరాకో ఇప్పటివరకు ఆడిన ఐదు మ్యాచ్‌లలో ఒక్క గోల్‌ను కూడా వదలివేయలేదు పైగా... బెల్జియం, స్పెయిన్, పోర్చుగల్ లాంటి దేశాలను ఇంటి ముఖం పట్టించింది.
ఫుట్‌బాల్ కేవలం ఆట మాత్రమే కాదు
ఫుట్‌బాల్ అంటే ఓ క్రీడ మాత్రమే కాదు. ఇది ప్రపంచాన్ని ఏకతాటిపైకి తీసుకు వస్తుందని చాలా మంది విశ్వసిస్తారు. అందుకే "ఫుట్‌బాల్ ఎప్పుడూ ఫుట్‌బాల్ గురించి మాత్రమే కాదు" అనే సామెత ఆ ఆట బాగా ప్రాచుర్యం పొందిన దేశాల్లో ఉంది. ఫుట్ బాల్ ప్రపంచకప్.. ప్రపంచంలో ఎన్నో క్రీడేతర అంశాల్లో పనులు చక్కబెడుతుంది. ఫుట్ బాల్ ఫీవర్... ఆ ఆటకు ఉన్న సార్వత్రిక మాస్ అప్పీల్ ప్రపంచంలో మరే ఆటకూ లేవు. ఇది ప్రపంచాన్ని ఏకతాటిపైకి తీసుకువస్తుందని కొందరు విశ్వసిస్తారు, కానీ ఇది సందేహాస్పదమైనది, ప్రపంచకప్‌కు ఖతార్‌ను వేదికగా చేయాలని ఫీఫా నిర్ణయించినప్పుడు చాలా దేశాల నుంచి తీవ్ర విమర్శలు వచ్చాయి. గల్ఫ్‌లోని అరబ్-మాట్లాడే మరియు ముస్లిం-ఆధిపత్య దేశం అటువంటి స్మారక క్రీడా ఈవెంట్‌ను నిర్వహించడం సరికాదని వాదనలు వినిపించాయి.
చివరికి గల్ఫ్ దేశమైన సౌదీ అరేబియా కూడా అంత సంతోషించలేదు. దీనికి కారణం ఈ దేశం ఇది రెండు దశాబ్దాలుగా ప్రాంతీయ ప్రభావంపై ఖతార్‌తో పోరాటంలో నిమగ్నమై ఉంది. 2017 నుండి కొన్ని అరబ్ దేశాలు ఖతార్‌ను దూరంగా ఉంచుతున్నాయి. సౌదీ అరేబియా, ఖతార్ గల్ఫ్ కోఆపరేషన్ కౌన్సిల్ (GCC)లో సభ్యులు: సౌదీ అరేబియా సంప్రదాయవాదానికి ఒక శక్తిగా పరిగణించబడుతుంది. అరబ్ స్ప్రింగ్‌ను వ్యతిరేకిస్తుంది. ఖతార్ సామాజిక మరియు రాజకీయ మార్పులను స్వాగతిస్తుంది. ఇరాన్‌తో సన్నిహిత సంబంధాలను ఏర్పరచుకుంది. ఇప్పుడు ఫుట్‌బాల్ ప్రపంచ కప్ నేపథ్యంలో సౌదీ జట్టు ఊహించని విధంగా బలమైన ప్రదర్శన చేసింది. ప్రపంచ కప్ ప్రారంభ మార్చ్‌లో 2-1 స్కోరుతో అర్జెంటీనాపై దాని అద్భుతమైన గెలుపు సాధించింది. దీంతో మ్యాచ్‌లు చూసేందుకు సౌదీలు ఇప్పటికీ ఖతార్‌కు తరలి వస్తున్నారు. ప్రపంచకప్‌లో ఒక్క విజయాన్ని.. టోర్నమెంట్ నిర్వహణను మొత్తం అరబ్ ప్రపంచం ప్రపంచ కప్‌ను అరబ్ ప్రపంచానికి విజయంగా పేర్కొంటోంది.
ఫ్రాన్స్‌పై విజయం సాధించాలని మొరాకో ఆకాంక్ష
ఆఫ్రికా కూడా ఈ ప్రపంచ కప్ ఇప్పటికే ఆఫ్రికన్లకు చెందినదని నమ్ముతోంది. మొరాకో ఫ్రాన్స్‌పై విజయం సాధించాలని కోరుకుంటోంది. అర్జెంటీనాతో జరిగిన మ్యాచ్‌లో విజయం సాధించినట్లుగా ఊహించలేనంతగా విజయం సాధించాలని కోరుకుంటోంది. ఫుట్ బాల్ ప్రపంచంలో ముఖ్యంగా ప్రపంచకప్‌లో దక్షిణ అమెరికా మరియు ప్రత్యేకించి యూరప్ దేశాలకు ఎక్కువ ప్రాతినిధ్యం లభిస్తుంది. ఆసియా, అరబ్ మరియు ఆఫ్రికన్ దేశాల ప్రాతినిధ్యం పెరగాలనే వాదన చాలా కాలంగా వినిపిస్తోంది. ఇలాంటి పరిస్థితి ఉన్నప్పుడు మొరాకో ఫుట్‌బాల్‌లో ఓ బలమైన జట్టుగా తన స్థానం కాపాడుకుంటోంది. మొరాకో చారిత్రాత్మకంగా ఉప-సహారా ఆఫ్రికాతో కొన్ని సన్నిహిత సంబంధాలను కలిగి ఉంది, అయితే ఉత్తర ఆఫ్రికా లేదా మాగ్రెబ్ కూడా అనేక విధాలుగా విభిన్నంగా ఉంటుంది.
"పశ్చిమ" లేదా ప్రాచీనులకు తెలిసిన ఆఫ్రికా మైనర్ దేశంగా మొరాకో ఉంటుంది. మొరాకో భౌగోళిక రాజకీయ ప్రత్యర్థి అల్జీరియా 2021లో రబాత్‌తో సంబంధాలను తెంచుకుంది. పశ్చిమ సహారాపై రెండు దేశాలు యుద్ధం చేశాయి, 1975లో మొరాకోను స్వాధీనం చేసుకుంది. అల్జీరియా రాష్ట్రానికి వ్యతిరేకంగా సాయుధ తిరుగుబాటుకు మద్దతు ఇస్తోంది. ఇజ్రాయెల్‌తో రబాత్ సన్నిహిత సంబంధాలు మొరాకో మరియు అల్జీరియా మధ్య సానుకూలత వచ్చేలా చేసింది. అల్జీరియాలో మిగిలిన అరబ్ మరియు ఆఫ్రికన్ ప్రపంచం వేడుకల మూడ్‌లో ఉన్నప్పటికీ, కనీసం ప్రపంచ కప్‌లో మొరాకో విజయాలను ఆ దేశంలో చూపించడం లేదు. మీడియా అంతా మొరాకో పేరు వినిపించకుండా చేస్తున్నాయి.
పాలస్తీనా జెండాల ప్రదర్శన
స్పెయిన్‌పై మొరాకో విజయం సాధించినప్పుడు మొరాకో ఫుట్‌బాల్ స్టార్ సోఫైన్ బౌఫాల్ మొరాకో మరియు అరబ్ ప్రపంచానికి మాత్రమే విజయాన్ని అంకితం చేస్తున్నట్లుగా ప్రకటించారు. ఇది ఆఫ్రికా సమాజాన్ని నివ్వెరపరిచింది. అతని వ్యాఖ్యలపై సోషల్ మీడియాలో ఆగ్రహం వెల్లువెత్తడంతో చివరికి క్షమాపణ చెప్పాడు. కానీ వాస్తవం ఏమిటంటే, అరబ్ ప్రపంచంలో కూడా మొరాకో అసాధారణంగా ఉంది. ఉదాహరణకు, మొరాకో కొంతకాలం క్రితం ఇజ్రాయెల్‌తో సంబంధాలను సాధారణీకరించింది. పశ్చిమ సహారాపై సార్వభౌమాధికారం కోసం దాని వాదనలకు ప్రతిగా US మద్దతును పొందింది. ఇజ్రాయెల్‌లో గణనీయమైన మొరాకో యూదుల జనాభా ఉంది. ఇజ్రాయెల్ జనాభాలో దాదాపు 10 మిలియన్ల జనాభాలో 5 శాతం ఉన్నారు. ఈ ప్రపంచ కప్ లో తప్పనిసరిగా ప్రతి సందర్భంలోనూ మొరాకో ఆటగాళ్ళు పాలస్తీనా జెండాలను ప్రదర్శిస్తున్నారు. మొరాకో ఇజ్రాయెల్‌తో సన్నిహిత సంబంధాలను కొనసాగిస్తున్నప్పటికీ, పాలస్తీనా ప్రశ్నపై అరబ్ ప్రపంచంతో తన సంఘీభావాన్ని సూచించడానికి ప్రయత్నిస్తుందని సూచిస్తుంది.
ఏది ఏమైనప్పటికీ, యూరప్ తో ప్రత్యేకించి ఫ్రాన్స్‌తో మొరాకో సంబంధాలు మొరాకో మరియు ఫ్రాన్స్‌ల మధ్య జరగబోయే ఈ సెమీ-ఫైనల్‌ను సమకాలీన సాంస్కృతిక మరియు రాజకీయ చరిత్రలో అత్యంత పదునైన , ఉద్రిక్తమైన క్షణాలలో ఒకటిగా మార్చడం నిస్సందేహంగా ఉంది. మొరాకో చాలా మందికి మాజీ ఫ్రెంచ్ కాలనీ అని తెలుసు, అయితే ఇతర యూరోపియన్ శక్తులు గత శతాబ్దాలలో దాని చరిత్రలో జోక్యం చేసుకున్నాయి. కాంగోలో చేసిన అసమానమైన దురాగతాలకు తగిన గుర్తింపు పొందని బెల్జియంను, స్పెయిన్ (పెనాల్టీ షూట్-అవుట్‌లో)ఓడించింది. అలాగే పోర్చుగల్ (1-0) ను కూడా ఓడించింది.మొరాకో తీరప్రాంత పట్టణాలైన అగాదిర్, ఎల్ జడిదా (గతంలో మజగాన్) మరియు అజెన్‌మౌర్‌లను సుమారు 1500 నాటికి పోర్చుగీస్ ఆధీనంలోకి తీసుకున్నారు. తరువాతి కొన్ని దశాబ్దాలలో వాటిపై నియంత్రణ కోల్పోవడమే చాలా తక్కువగా తెలిసిన వాస్తవం. స్పెయిన్ అదేవిధంగా మధ్యధరా తీరం వెంబడి మొరాకోలోని కొన్ని ప్రాంతాలను వలసరాజ్యం చేసింది. దౌర్భాగ్య మరియు దోపిడీ చరిత్ర కలిగిన యూరోపియన్ శక్తులు ఇప్పుడు ఫుట్‌బాల్ మైదానంలో మాత్రమే అరబ్ మరియు ఆఫ్రికన్ దేశం చేతిలో ఓడిపోయి టోర్నమెంట్ నుంచి నిష్క్రమించడం విశేషం.
పాలించిన ఫ్రాన్స్‌పై మొరాకో పోరాటం..
మొరాకోను వలసరాజ్యం చేసిన యూరోపియన్ శక్తులలో చివరిది అయిన ఫ్రాన్స్‌తో ఇప్పుడు పోరాటం జరగనుంది. మొరాకో తన తెలివితేటలు, దృఢత్వం మరియు సహన శక్తులను ప్రదర్శించాల్సిన సమయం ఇది. గొప్ప యూరోపియన్ ఫుట్‌బాల్ శక్తులలో ఒకటి అయిన ఫ్రాన్స్ తో మొరాకో తలపడుతోంది. మొరాకో, అల్జీరియా వలె కాదు. ఫ్రాన్స్ మొరాకోలో ఆక్రమణ 1907లో ప్రారంభమైంది. మొరాకో 1912లో ఫ్రెంచ్ రక్షణగా మారింది. ఆఫ్రో-కరేబియన్ పండితుడు వాల్టర్ రోడ్నీ... అభివృద్దిలో పాలు పంచుకున్నాడు. ఫ్రాన్స్ చేత మొరాకో "అభివృద్ధి చెందలేదు", 1940ల ప్రారంభంలో వలసవాద వ్యతిరేక పోరాటం తీవ్రమైంది. తర్వాత మొరాకో నుంచి ఫ్రాన్స్ వైదొలిగింది.
ఫ్రాన్స్ , మొరాకో మధ్య సంబంధాలు అప్పటి నుంచి ఎల్లప్పుడూ ఆహ్లాదకరంగా లేవు, కొన్నిసార్లు ఉద్రిక్తంగా ఉంటాయి. మొరాకో మూలాలు ఉన్నా లక్షల మందికి ప్రజలు ఇప్పుడు ఫ్రాన్స్‌లో నివసిస్తున్నారు. వారిలో సగం మందికి ద్వంద్వ పౌరసత్వం ఉంది. 2022లో ఎక్కువ మంది మొరాకన్లు సుమారు 35,000 ఫ్రాన్స్‌లో రెసిడెన్సీ అనుమతిని పొందారు. కానీ ఫ్రాన్స్ ఎప్పటికప్పుడు మొరాకోలకు వీసాలు మంజూరు చేయడంపై పరిమితులు విధిస్తూనే ఉంది. అంతేకాకుండా ఫ్రాన్స్ రిపబ్లిక్ యొక్క విలువలను స్వీకరించే ఎవరైనా ఫ్రెంచ్ పౌరుడే అవుతారని ఫ్రాన్స్ ప్రకటించినప్పటికీ, మొత్తం ప్రపంచానికి తెలియనంతగా ఫ్రాన్స్ లో తీవ్రమైన జాతి వివక్ష సమస్య ఉంది.
బాన్లీయులు లేదా శివారు ప్రాంతాల్లో ఘర్షణలు తరచూ జరుగుతూ ఉంటాయి. ఫ్రాన్స్‌లోని ఉత్తర ఆఫ్రికన్‌లు నిరుద్యోగం, పేదరికం, వివక్ష, పోలీసు హింస మరియు సాంఘిక బహిష్కరణకు గురవుతూ ఉంటారు. అల్ట్రా-రైట్ ఫ్రెంచ్ జాతీయవాదులు, తమ వంతుగా, ఫ్రెంచ్ వలసవాదాన్ని పోషించే వైఖరులు చూపిస్తూనే ఉంటారు. ఈ ప్రపంచకప్ సమయంలోనే ఈ గొడవలు జరిగాయి. ఈ ప్రపంచ కప్‌లో యూరోపియన్ జట్లపై మొరాకన్లు గెలుపులను రౌడీల విజయంగా వారు చూస్తున్నారు. మన దేశాన్ని మొరాకన్లు స్వాధీనం చేసుకుంటారన్నట్లుగా కొంత మంది ట్వీట్లు చేసి వివాదాస్పదం చేస్తూంటారు కూడా. ఫ్రాన్స్‌లోని మొరాకన్లు, మితవాద ఫ్రెంచ్ వారు తమకు ఆహారం, ఆశ్రయం కల్పించి, పోషించిన దేశాన్ని విశ్వసించాలనీ కోరుకుంటారు.
ఫ్రెంచ్ ఫుట్‌బాల్ జట్టు అయిన "ది బ్లూస్ పై మొరాకో కొరడా ఝులిపించగలదని నమ్ముతున్నారు. ఫుట్ బాల్ వల్ల జాతీయవాదంపై వృద్ధి చెందుతుంది, జాతీయవాదాన్ని పెంపొందించడం అంత తేలికైన విషయం కాదు. ఈ రోజుల్లో జాతీయవాదం అనే అర్థం మారిపోయింది. ఈ విషయాన్ని ఒకరు మరింత బలంగా చెప్పవచ్చు. జాతీయవాదం చౌకైనది, బోలుగా ఉంటుంది మరియు ఆలోచించలేని లేదా నైతిక దిక్సూచి లేని వారికి మాత్రమే సులభంగా వస్తుంది, అయితే దురదృష్టవశాత్తు నేటి జాతీయవాదులు ఈ రెండు లోపాలను ప్రదర్శించే అవకాశం ఉంది. ఫ్రెంచ్ జట్టులో దాదాపు సగం మంది ఆఫ్రికన్ సంతతికి చెందిన ఆటగాళ్లు ఉన్నారు. ఆఫ్రికాలోని చాలా మంది వారిని కేవలం ఫ్రెంచ్ ఆఫ్రికన్లుగా మాత్రమే కాకుండా, పాన్-ఆఫ్రికన్లుగా చూస్తారు. ఫ్రెంచ్ జట్టు ఫ్రెంచ్ జట్టు మాత్రమే కాకుండా ఆఫ్రికన్ల ఆకాంక్షలను కలిగి ఉందని కొందరు విశ్లేషిస్తూ ఉంటారు. అలాగే నాలుగు ఇతర ఆఫ్రికన్ దేశాలు-ట్యునీషియా, సెనెగల్, ఘనా కామెరూన్ ప్రపంచకప్‌లో పోటీపడ్డాయి. ప్రతీ జట్టు కనీసం ఒక గేమ్ గెలిచింది. ఫ్రెంచ్ జట్టులో ప్రముఖ స్కోరర్ కైలియన్ Mbappe, ఆఫ్రికన్ సంతతికి చెందినవాడు. అతను మొరాకో జట్టులోని స్టార్లలో ఒకరైన అచ్రాఫ్ హకీమిని ఫ్రెంచ్ క్లబ్ పారిస్ సెయింట్-జర్మన్ (PSG)కి ఆడతాడు. ఎవరైనా ఆఫ్రికన్లకు మద్దతుగా ఉంటే Mbappe మరియు Hakimi ఆఫ్రికన్లుగా లేకపోతే అరబ్‌లుగా చాలా సందర్భాల్లో యూరోపియన్లుగా గుర్తింపు పొందాల్సి ఉంటుంది.
మొరాకో జట్టులో ఆ దేశంలో పుట్టిన వారు తక్కువ మందే ఉన్నారు. ఆటగాళ్ళలో ముగ్గురు ఫ్రాన్స్‌లో జన్మించారు. కోచ్ కూడా ఫ్రాన్స్‌లోనే జన్మించారు. గోల్ కీపర్, యూనెస్ బౌనౌ, కెనడాలో జన్మించాడు. హకీమి మాడ్రిడ్‌లో జన్మించాడు. జట్టులోని ఇరవై ఆరు మంది ఆటగాళ్లలో పద్నాలుగు మంది దేశం వెలుపల జన్మించారు. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న ఫుట్‌బాల్ జట్లకు, ముఖ్యంగా యూరప్‌కు చెందిన వారి విషయంలో ఇది ఎక్కువగా జరుగుతోంది. బ్రిటన్‌లో పాకిస్తాన్, ఇండియా క్రికెట్ మ్యాచ్ ఆడినప్పుడు బ్రిటన్‌లో నివసించే భారతీయులు అలాంటి భావోద్వేగాలను చూస్తారు. కారణం ఏదైనా ఫుట్ బాల్ అంటే.. ఒక్క దేశం తరపున ఆడటమే అయినా అది భిన్నంగా ఉంటుంది.
గొప్ప యూరోపియన్ ఫుట్‌బాల్ దేశాలు-బెల్జియం, ఫ్రాన్స్, ఇంగ్లాండ్, జర్మనీ, నెదర్లాండ్స్ గతంలో తమ పాలనలో ఉన్న కాలనీలు అంటే దేశాలను వలస రాజ్యాగాలుగా బావిస్తూ ఉంటాయి. ఆ వలస దేశాలు.. తమ పై దాష్టీకాలకు పాల్పడిన దేశాలపై పగ తీర్చుకోవాలని అుకుంటూ ఉంటాయి. అందుకే ఇది చివరికి సమస్యాత్మకం అవుతోంది. తాము గతంలో పరిపాలించిన దేశా పట్ల యూరోపియన్ దేశాలు... వలస వాద భావంతో కొన్ని సార్ుల బహిరంగంగా శత్రుత్వం వహించినప్పటికీ, వారు ఇప్పటికీ పూర్వ కాలనీల ప్రజలకు వారి జీవిత అవకాశాలను మెరుగుపరిచేందుకు గొప్ప అవకాశాలను కల్పించేందుకు వెనుకాడటం లేదు. ఇప్పటికే ప్రధాన యూరోపియన్ నగరాలు వలసదారులతో నిండిపోయాయి. అర్ధ శతాబ్దం క్రితం నాటి గొప్ప యూరోపియన్ రచయితలకు ఇది పెద్దగా తెలియదు. అనేక పూర్వ వలస దేశాలు, అపారమైన జాతి, మత మరియు భాషా వైవిధ్యంతో ఎదుగుతుతున్నాయి. తమను తాము ఏకీకృతం చేసుకుంటున్నాయి. అయితే ఇలాంటి ఫుట్ బాల్ ప్రపంచ కప్‌ల వల్ల మళ్లీ జాతీయ వాదం తెరపైకి వస్తుంది.
- వినయ్ లాల్, రచయిత, బ్లాగర్, కల్చరల్ క్రిటిక్, ప్రొఫెసర్ ఆఫ్ హిస్టరీ (యూసీఎల్ఏ)
[నోట్: ఈ వెబ్‌సైట్‌లో వివిధ రచయితలు వ్యక్తం చేసిన అభిప్రాయాలు, నమ్మకాలు వారి వ్యక్తిగతమైనవి. ABP News Network Pvt Ltd అభిప్రాయాలు, నమ్మకాలను ఇవి ఏ మాత్రం ప్రతిబింబించవు.]