అహింస, ఇతర గాంధేయ పద్ధతుల ద్వారా సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ మార్పులకు విశేష కృషి చేసినందుకు గానూ గోరఖ్ పూర్ కి చెందిన గీతా ప్రెస్‌కి గాంధీ శాంతి బహుమతిని కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. ఈ అవార్డుకు ఎంపికైనందుకు గీతా ప్రెస్‌ను ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ అభినందించారు. ఈ రంగంలో గీతా ప్రెస్ చేసిన విశేష సేవలను ప్రశంసించారు. అయితే, ప్రెస్ యాజమాన్యం మాత్రం సంచలన ప్రకటన చేసింది.
గాంధీ శాంతి బహుమతిని తాము స్వీకరిస్తున్నట్లు గీతా ప్రెస్ మేనేజ్‌మెంట్ ప్రకటించింది. అయితే ప్రైజ్ మనీపై గీతా ప్రెస్ మేనేజర్ డాక్టర్ లల్మణి తివారీ స్పందిస్తూ.. రూ.కోటి గౌరవ వేతనాన్ని తాము అంగీకరించబోం.. సైటేషన్ స్వీకరిస్తాం అని తెలిపారు.
గీతా ప్రెస్ గురించి ప్రధాని మోదీ చేసిన ట్వీట్లో.. “గోరఖ్‌పూర్‌లోని గీతా ప్రెస్‌కు గాంధీ శాంతి బహుమతి 2021 లభించినందుకు నేను అభినందిస్తున్నాను. గత 100 ఏళ్లలో ప్రజలలో సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక మార్పును పెంపొందించే దిశగా ప్రశంసనీయమైన పని చేశారు’’ అని కొనియాడారు.
జ్యూరీ ఏకగ్రీవంగా నిర్ణయం
గాంధీ శాంతి బహుమతికి గోరఖ్‌పూర్‌లోని గీతా ప్రెస్‌ను ఎంపిక చేయాలని ప్రధాని మోదీ నేతృత్వంలోని జ్యూరీ ఏకగ్రీవంగా నిర్ణయించినట్లు సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ విడుదల చేసిన ప్రకటన పేర్కొంది. శాంతి, సామాజిక సామరస్యానికి సంబంధించిన గాంధేయ ఆదర్శాలను ప్రచారం చేయడంలో గీతా ప్రెస్ అందించిన సహకారాన్ని ప్రధాని మోదీ గుర్తుచేసుకున్నారని ఆ ప్రకటన పేర్కొంది. ఆ ప్రకటన ప్రకారం, గీతా ప్రెస్ స్థాపించి 100 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకున్న సందర్భంగా గాంధీ శాంతి బహుమతిని ప్రదానం చేయడం ఆ సంస్థ సమాజ సేవలో చేస్తున్న కృషికి గుర్తింపు అని ప్రధాని మోదీ అన్నారు.
గీతా ప్రెస్ 1923 సంవత్సరంలో ప్రారంభించారు. ఇది ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద ప్రచురణకర్తలలో ఒకటి, ఇది శ్రీమద్ భగవద్గీత యొక్క 1621 మిలియన్ కాపీలతో సహా 14 భాషలలో 417 మిలియన్ పుస్తకాలను ప్రచురించింది. గాంధీ శాంతి బహుమతి అనేది మహాత్మా గాంధీ 125వ జయంతి సందర్భంగా 1995లో గాంధీ ప్రతిపాదించిన ఆదర్శాలను గౌరవించేందుకు ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసిన వార్షిక పురస్కారం. జాతీయత, జాతి, భాష, కులం, మతం లేదా లింగంతో సంబంధం లేకుండా ఏ వ్యక్తికైనా అవార్డు ఇవ్వవచ్చని మంత్రిత్వ శాఖ తెలిపింది.
కోటి ప్రైజ్ మనీ వదులుకోవడం ఎందుకు?
ఇది లాభాపేక్ష లేని ప్రచురణ సంస్థ. గాంధీ శాంతి బహుమతితో పాటు కోటి రూపాయలను స్వీకరించడానికి గీతా ప్రెస్ నిరాకరించడానికి కారణం ఇదే. పత్రికలు విరాళాలు తీసుకోకూడదని దాని విధానంలో భాగమని చెప్పారు. గీతా ప్రెస్ తన 100 సంవత్సరాల చరిత్రలో 41.7 కోట్ల పుస్తకాలను ప్రచురించింది.
గీతా ప్రెస్ భారతదేశంలోని పురాతన ప్రచురణలలో ఒకటి. దీనిని సామాజిక కార్యకర్త ఘనశ్యామ్ దాస్ గోయెంకా, సాహితీవేత్త హనుమాన్ దాస్ పొద్దార్ కలిసి 1923లో కోల్‌కతాలో స్థాపించారు. ఈ విధంగా గీతా ప్రెస్‌కి 100 ఏళ్లు పూర్తయ్యాయి. మతపరమైన పుస్తకాలను అతి తక్కువ ధరలకు అందుబాటులో ఉంచడం, తద్వారా దేశంలోని ప్రతి ఇంట్లో ఈ పుస్తకాలు అందుబాటులో ఉండేలా చూడటం దీని లక్ష్యం. ప్రస్తుతం దీని విక్రయ కేంద్రాలు భారతదేశం, నేపాల్‌లో చాలా చోట్ల ఉన్నాయి.