Sardar Vallabhbhai Patel Birth Anniversary: ప్రతి సంవత్సరం అక్టోబర్ 31న మనం జాతీయ ఐక్యతా దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటాము. ఈ రోజు భారతదేశ గొప్ప నాయకుడు, ఉక్కు మనిషి సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ జయంతి సందర్భంగా జరుపుకుంటారు. సర్దార్ పటేల్ బహుశా మరెవరూ చేయలేని పని చేశారు, 562 సంస్థానాలను ఏకం చేసి భారతదేశాన్ని ఐక్యతా బంధంలోకి తీసుకువచ్చారు. ఒకవేళ పటేల్ లేకపోతే, నేడు మనం చూస్తున్న భారతదేశం మ్యాప్ ఇలా ఉండేది కాదేమో. ఈ సంవత్సరం జాతీయ ఐక్యతా దినోత్సవం మరింత ప్రత్యేకమైనది, ఎందుకంటే ఇది సర్దార్ పటేల్ 150వ జయంతిని జరుపుకుంటున్నాము. అయితే, ఈ రోజు మనం సర్దార్ పటేల్ జీవితానికి సంబంధించిన ఒక నిజమైన , తక్కువగా వినిపించే విషయం మీకు తెలియజేస్తాము, ఇందులో సర్దార్ పటేల్ దేశానికి మొదటి ప్రధాని అయ్యే అవకాశాన్ని కోల్పోయారు. సర్దార్ పటేల్ ఎలా దేశానికి మొదటి ప్రధాని అయ్యే అవకాశాన్ని కోల్పోయారు? ఈ నిర్ణయం ఏ అంశంపై మారిందో తెలుసుకుందాం.
సర్దార్ పటేల్ దేశానికి మొదటి ప్రధాని అయ్యే అవకాశాన్ని ఎలా కోల్పోయారు?
ఆ సమయంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ దేశంలోనే అతిపెద్ద రాజకీయ శక్తిగా ఉంది. కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడిగా ఉన్న వ్యక్తి స్వతంత్ర భారతదేశానికి మొదటి ప్రధానమంత్రి అవుతారని కచ్చితంగా తెలుసు. ఆ సమయంలో కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడిగా మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ ఉన్నారు, ఆయన చాలా సంవత్సరాలుగా ఈ పదవిలో కొనసాగుతున్నారు. కానీ ఇప్పుడు పార్టీలో కొత్త ఎన్నికలు జరగాల్సి ఉంది. మౌలానా ఆజాద్ కూడా తిరిగి అధ్యక్షుడిగా ఉండాలని కోరుకున్నారు. ఆయన తన ఆత్మకథ ఇండియా విన్స్ ఫ్రీడమ్ లో కూడా ఈ విషయాన్ని అంగీకరించారు. కానీ ఇదే సమయంలో మహాత్మా గాంధీ ఇప్పుడు మరొకరికి అవకాశం ఇవ్వాలని అన్నారు. గాంధీజీ చేసిన ఈ ప్రకటన కాంగ్రెస్ లో కలకలం రేపింది.
గాంధీజీ వ్యక్తిగతంగా వేరే వ్యక్తిపైపు మొగ్గు చూపినప్పటికీ, కాంగ్రెస్ పార్టీ మొత్తం సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ వైపు మొగ్గు చూపింది. కాంగ్రెస్ రాజ్యాంగం ప్రకారం, అధ్యక్షుడిని రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ కమిటీలు ఎన్నుకుంటాయి. నామినేషన్ల ప్రక్రియ ప్రారంభమైనప్పుడు, 15 రాష్ట్ర కమిటీలలో 12 మంది సర్దార్ పటేల్ పేరును ప్రతిపాదించారు. ఆ తర్వాత మూడు కమిటీలు ఎవరి పేరును ప్రతిపాదించలేదు, కానీ ఒక్క కమిటీ కూడా నెహ్రూ పేరును ప్రతిపాదించలేదు.
మొత్తం ఆట ఎందుకు మారింది?
ఏప్రిల్ 29, 1946న నామినేషన్లకు చివరి తేదీ. అదే రోజున ఒక కొత్త మలుపు తిరిగింది. మహాత్మా గాంధీకి అత్యంత సన్నిహితుడైన జె.బి. కృపలానీ, మరికొందరు నాయకులు నెహ్రూ పేరును ముందుకు తీసుకురావడానికి ప్రయత్నించారు. ఇది కాంగ్రెస్ నిబంధనలకు వ్యతిరేకం అయినప్పటికీ, నెహ్రూను ఏ రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ కమిటీ నామినేట్ చేయనప్పటికీ, గాంధీజీతో చర్చల తర్వాత ప్రయత్నాలు పెరిగాయి. నెహ్రూ రెండో స్థానంలో ఉండరని, అంటే ఆయన ప్రధానమంత్రి అవుతారు లేదా ఏమీ కాదని పరిస్థితి వచ్చినప్పుడు, సర్దార్ పటేల్ను తన నామినేషన్ను ఉపసంహరించుకోమని గాంధీజీ కోరారు. పటేల్ ఎటువంటి అభ్యంతరం చెప్పకుండా ఇలా చేశారు, నాకు పదవి కాదు, దేశం ముఖ్యమని ప్రకటించారు.
ఈ నిర్ణయం ఏ అంశంపై మారింది?
గాంధీజీ చాలా ఆలోచించి ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. నెహ్రూను ప్రధానమంత్రిగా చేయకపోతే, వారు వేరే మార్గం ఎంచుకుంటారని, దీనివల్ల కాంగ్రెస్, దేశానికి నష్టం వాటిల్లుతుందని ఆయన నమ్మారు. గాంధీజీ కూడా జవహర్ లాల్ రెండో స్థానంలో ఉండరని, కానీ వల్లభాయ్ దేశానికి సేవ చేస్తూనే ఉంటారని అన్నారు. ఈ విధంగా నెహ్రూ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడయ్యారు. ఆంగ్లేయులు తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానించినప్పుడు, అప్పుడు నెహ్రూ దేశానికి మొదటి ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. గాంధీజీ జోక్యం చేసుకోకపోతే సర్దార్ పటేల్ భారతదేశానికి మొదటి ప్రధానమంత్రి అయ్యేవారని చాలా మంది చరిత్రకారులు కూడా అభిప్రాయపడ్డారు, అయితే ఆయనకు ప్రధానమంత్రి పదవి దక్కకపోయినా, స్వతంత్ర భారతదేశ నిర్మాణంలో సర్దార్ పటేల్ పాత్ర నెహ్రూ కంటే ఏమాత్రం తక్కువ కాదు.